«НеповТОРимый хоккей» кітабының тұсаукесері

2 қазан 2025 жылы А. С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапханасында «НеповТОРимый хоккей» кітабының тұсаукесері өтті.
Оның авторлары: Вадим Куликов – қазақстандық хоккей ардагері, «Торпедо» (Өскемен) және «Еңбек» (Алматы) командаларының 60-70- жылдардағы капитаны, 1965-66 КСРО жастар құрамасының ойыншысы және футбол мен хоккей тарихынан маманданған танымал спорт журналисі, Станислав Сарсеков – Қазақстан Республикасы Спорт баспасөз Федерациясының корреспондент-мүшесі.

Тұсаукесердің мақсаты – хоккей туралы ғана айту емес, жарты ғасырдан астам уақыт бұрынғы «уақыт машинасы» арқылы бірегей саяхат жасау. Сондықтан тиісті орта таңдалды.

Фотоқабырғада 1950-ші жылдардан 70-ші жылдарға дейінгі дамыған социализм дәуіріндегі хоккей ойындарының үзінділері бар. Өткен жылдардағы ел мен қала чемпионаттарының логотиптері жарқырап тұр.

Белгіленген сағатта фойеге 1960-шы жылдардағы танымал Джеймс Ласттың «Маленький человек» әуенінің аясында шақырылған қонақтар жиналды. Александра Пахмутованың таныс әні Вадим Мулерманның түпнұсқа қойылымында «Трус не играет хоккей» әні орындалды және презентация көрермендері конференц-залға кірді.

Іс-шараға облыстық мемлекеттік құрылымдардың, «Қазмырыш» АҚ басқармасының, «Торпедо» хоккей клубының (Өскемен) өкілдері, спорт ардагерлері мен команда жанкүйерлері, сондай-ақ БЖСМ жас хоккейшілері қатысты.

ШҚО әкімінің бірінші орынбасары Жақсылық Омар құттықтау сөз сөйледі. Және бұл кездейсоқ емес. Өйткені, ол «Торпедоның» жанкүйері ғана емес, сонымен қатар хоккей ойнайды, жақында облыс құрамасында Қазақстан Республикасы Спартакиадасының жеңімпазы атанды.

Презентация қатысушыларының алдында экрандарда ҚР ОМКФДЖМ қорынан кинохрониканың бірегей кадрлары пайда болады, олар бұрын кең аудиторияға қолжетімді болмаған. Әңгіме 1962 жылғы желтоқсанда Қазақ КСР біріншілігіне арналған «Торпедо» және «Восток» Өскемен командаларының матчтары, 1966 жылғы 29 қарашада Металлургтер көшесіндегі ескі қорапта ойнаған «Торпедо» -«Трактор» (Челябинск) Рудный Алтайдың облыстық орталығында хоккей матчының алғашқы телехабары туралы болып отыр. 1973 жылғы наурызда республикамыздың сол кездегі астанасы Алматы қаласында өткен жергілікті «Еңбек» пен Польша Халық Республикасының құрама кәсіподағы арасындағы алғашқы халықаралық матчтың қатысушылары мен үзінділерін көрді. Сондай-ақ, 1972 жылғы КСРО-Канада суперсериясының бірінші матчында қақпа алу сәті.

Дәл осы Металлургтерге арналған ескі хоккей қорабын Шығыс Қазақстан облыстық дене шынықтыру және спорт басқармасының басшысы Асқар Можанов танып, өз сөзінде атап өтті.

60-шы жылдардағы жанкүйерлер «Торпедоның» ойын орнын «алаң» деп атағанын отандық журналистика ардагері Павел Фадеев айтып берді, ол кітап кейіпкерінің ойынын жас кезінен өз көзімен көріп, оның авторларын білген.

Неліктен дәл осы бейнехроника кадрлары презентацияның өзегіне айналды? Олар кітаптың бас кейіпкері Вадим Куликовпен тікелей байланысты. Бұл оның Өскемен командасының құрамындағы алғашқы матчы және ол туған күнінде тастап кеткен шайба және оның халықаралық жекпе-жекке қатысуы және оның серіктесі Өскемендегі әлем және Еуропаның үш дүркін чемпионы Евгений Паладьевтің канадалықтармен матчтағы алғашқы шайбаны голмен табыстауы, ол бірнеше маусым бойы тәлімгер болып ойнады.

Міне, қызықты сәт. Іс-шара жүргізушілері Томирис Баязыкова мен Маргарита Пашова «НеповТОРимый хоккей» кітаптар топтамасының қызыл лентасын кесу туралы хабарлады. Содан кейін қонақтар авторлардың қолтаңбалары бар кітаптарды сыйға тартты.

«Бұл кітап не туралы» дейсіз бе?

Кітапта классикалық хоккей болған уақыт туралы әңгімеленеді, яғни көбінесе ашық жерлерде, кейде қатты аязда ойналған. Бұл басылым 1960-70 жылдардағы отандық хоккей, оның адамдары, командалардағы жағдай туралы – «Торпедо» (Өскемен) және «Автомобилист», бұдан әрі «Еңбек» (Алматы), «Металлист» (Петропавл), осы ұжымдардың жетістіктері, дәстүрі және хоккей қай тұлғалар арқылы танылғаны жайлы...

Мұннан оқырман келесі сұрақтарға жауап таба алады. Бұл керемет спорт біздің елде қалай және неге танымал болды? Неліктен ол Өскеменде Қазақ КСР астанасы Алматыға қарағанда көбірек дамыды? Біздің республикамыздың кең аумағындағы хоккейдің дамуына кім түрткі болды? Сол дәуірдегі спортшының өмірі мен жағдайы қандай болды? Хоккейшілерге қорғаныс шлемін кию ережесі қашан пайда болды? «Торпедо» мен «Еңбек» арасындағы бәсекелестік статистикада қалай көрінеді? КСРО жазуы бар жемпірді Қазақстан ойыншыларының қайсысы бірінші киді? «Торпедо» командасының атауын қалай сақтауға болады? Және тағы басқалары.

20 жылдың жемісі болған кітап Қазақстан хоккей тарихындағы ең үздік қорғаушылардың бірінің естеліктеріне негізделіп, бірінші жақтан жазылған. Және бірегей статистикамен және бұрын белгісіз фактілермен бірге жүреді. Оқырмандардың кең ауқымына, ең алдымен осы тамаша қысқы спорт түрінің әуесқойлары мен мамандарына арналған.

Кітап Қазақстан хоккей федерациясының, «Торпедо» (Өскемен) және «Алматы» хоккей клубтарының қолдауымен жарыққа шыққанын атап өткен жөн.

«Қазмырыш» АҚ әкімшілік мәселелер жөніндегі басқарушысы Андрей Лазарев атап өткендей, бұл іс-шара Өскемен хоккей дәстүрлерінің сабақтастығын сақтауға және Егемен Қазақстан спортының болашақ жеңістері мен жетістіктерінің негізін қалаған аға буын спортшыларына құрмет көрсетуге бағытталған.